Covid-19-pandemie

Koronaviruspandemie van 2019-2020

Ligging van Wuhan, die oorspronklike episentrum van die pandemie, in China
Datum	12 Desember 2019 – voortdurend
Ligging	Oorsprong: Wuhan, Hubei, China
Data vanaf 19 Mei 2024[1] Ligging Gevalle Sterftes Wêreld[lower-alpha 1] 775 431 255 7 047 741 Europese Unie[lower-alpha 2] 185 636 059 1 261 370 Verenigde State van Amerika 103 436 829 1 186 984 Volksrepubliek China[lower-alpha 3] 99 354 727 122 196 Indië 45 037 776 533 589 Frankryk 38 997 490 168 091 Duitsland 38 437 756 174 979 Brasilië 37 519 960 702 116 Suid-Korea 34 571 873 35 934 Japan 33 803 572 74 694 Italië 26 721 656 197 001 Verenigde Koninkryk 24 924 986 232 112 Rusland 24 158 502 402 821 Turkye 17 004 714 101 419 Spanje 13 980 340 121 852 Australië 11 846 355 25 166 Viëtnam 11 624 000 43 206 Argentinië 10 131 586 130 857 Republiek China 9 970 937 17 672 Nederland 8 636 201 22 986 Meksiko 7 709 747 335 011 Iran 7 627 863 146 837 Indonesië 6 828 993 162 058 Pole 6 662 631 120 711 Colombia 6 385 309 142 727 Oostenryk 6 082 347 22 534 Portugal 5 643 528 28 151 Griekeland 5 633 376 39 007 Oekraïne 5 531 524 109 920 Chili 5 399 992 62 698 Maleisië 5 281 323 37 350 België 4 861 717 34 339 Israel 4 841 558 12 707 Kanada 4 791 646 54 329 Thailand 4 776 096 34 614 Tsjeggië 4 759 288 43 503 Peru 4 524 748 220 831 Switserland 4 453 663 14 188 Filippyne 4 140 383 66 864 Suid-Afrika 4 072 681 102 595 Roemenië 3 528 662 68 800 Denemarke 3 435 018 9 667 Singapoer 3 006 155 2 024 Hongkong 2 876 106 13 466 Swede 2 751 819 27 279 Nieu-Seeland 2 587 178 3 976 Serwië 2 583 470 18 057 Irak 2 465 545 25 375 Hongarye 2 230 381 49 051 Bangladesj 2 050 060 29 494 Slowakye 1 877 741 21 226 Georgië 1 862 754 17 150 Jordanië 1 746 997 14 122 Republiek Ierland 1 736 068 9 604 Pakistan 1 580 631 30 656 Noorweë 1 507 568 5 732 Kasakstan 1 503 687 19 072 Finland 1 499 712 11 466 Litaue 1 366 278 9 805 Slowenië 1 355 887 10 056 Bulgarye 1 329 266 38 700 Kroasië 1 316 958 18 752 Marokko 1 279 115 16 305 Puerto Rico 1 252 713 5 938 Guatemala 1 250 355 20 215 Libanon 1 239 904 10 947 Costa Rica 1 230 653 9 368 Bolivië 1 212 131 22 387 Tunisië 1 153 361 29 423 Kuba 1 113 662 8 530 Ecuador 1 076 087 36 048 Verenigde Arabiese Emirate 1 067 030 2 349 Panama 1 044 336 8 704 Uruguay 1 037 893 7 625 Mongolië 1 011 469 2 136 Nepal 1 003 450 12 031 Belarus 994 037 7 118 Letland 977 701 7 465 Saoedi-Arabië 841 469 9 646 Azerbeidjan 835 371 10 353 Paraguay 735 759 19 880 Staat Palestina 703 228 5 708 Bahrein 696 614 1 536 Siprus 691 072 1 442 Sri Lanka 672 754 16 899 Koeweit 667 290 2 570 Dominikaanse Republiek 661 103 4 384 Mianmar 642 138 19 494 Moldowa 635 631 12 235 Estland 610 366 2 998 Venezuela 552 695 5 856 Egipte 516 023 24 830 Katar 514 524 690 Libië 507 269 6 437 Ethiopië 501 167 7 574 Réunion 494 595 921 Honduras 472 789 11 114 Armenië 451 831 8 777 Bosnië en Herzegowina 403 638 16 388 Oman 399 449 4 628 Luxemburg 391 378 1 000 Noord-Masedonië 350 589 9 977 Zambië 349 635 4 069 Kenia 344 101 5 689 Broenei 344 020 178 Albanië 334 863 3 605 Botswana 330 650 2 801 Mauritius 327 305 1 070 Kosovo 274 279 3 212 Algerië 272 027 6 881 Nigerië 267 188 3 155 Zimbabwe 266 362 5 740 Montenegro 251 280 2 654 Afghanistan 235 214 7 998 Mosambiek 233 794 2 252 Martinique 230 354 1 104 Laos 219 038 671 Ysland 209 938 186 Guadeloupe 203 235 1 021 El Salvador 201 865 4 230 Trinidad en Tobago 191 496 4 390 Maledive 186 694 316 Oesbekistan 175 081 1 016 Namibië 172 404 4 108 Uganda 172 149 3 632 Ghana 172 003 1 462 Jamaika 156 822 3 600 Kambodja 139 117 3 056 Rwanda 133 235 1 468 Kameroen 125 207 1 974 Malta 121 422 905 Barbados 110 615 593 Angola 107 423 1 937 Demokratiese Republiek die Kongo 100 566 1 470 Frans-Guyana 98 041 413 Malawi 89 168 2 686 Senegal 89 077 1 971 Kirgisië 88 953 1 024 Ivoorkus 88 425 835 Suriname 82 496 1 405 Nieu-Kaledonië 80 064 314 Frans-Polinesië 79 302 650 Eswatini 75 191 1 427 Guyana 74 125 1 301 Belize 71 409 688 Fidji 69 047 885 Madagaskar 68 525 1 427 Jersey 66 391 161 Kaap Verde 64 474 417 Soedan 63 993 5 046 Mauritanië 63 854 997 Bhoetan 62 697 21 Sirië 57 423 3 163 Burundi 54 569 15 Guam 52 287 419 Seychelle 51 686 172 Gaboen 49 051 307 Andorra 48 015 159 Papoea-Nieu-Guinee 46 864 670 Curaçao 45 883 305 Aruba 44 224 292 Tanzanië 43 225 846 Mayotte 42 027 187 Togo 39 530 290 Guinee 38 572 468 Bahamas 38 084 844 Man (eiland) 38 008 116 Lesotho 36 138 709 Guernsey 35 326 67 Faroëreilande 34 658 28 Haïti 34 298 860 Mali 33 164 743 Kaaimanseilande 31 472 37 St. Lucia 30 252 410 Benin 28 036 163 Somalië 27 334 1 361 Gefedereerde State van Mikronesië 26 547 65 Salomonseilande 25 954 199 Amerikaanse Maagde-eilande 25 389 132 San Marino 25 292 126 Republiek die Kongo 25 219 389 Oos-Timor 23 460 138 Burkina Faso 22 122 400 Liechtenstein 21 576 89 Gibraltar 20 550 113 Grenada 19 693 238 Bermuda 18 860 165 Suid-Soedan 18 823 147 Tadjikistan 17 786 125 Monaco 17 181 67 Ekwatoriaal-Guinee 17 130 183 Samoa 17 057 31 Tonga 16 958 12 Marshalleilande 16 178 17 Nicaragua 16 143 245 Dominica 16 047 74 Djiboeti 15 690 189 Sentraal-Afrikaanse Republiek 15 466 113 Noordelike Mariana-eilande 14 656 41 Gambië 12 626 372 Saint-Martin 12 324 46 Vanuatu 12 019 14 Groenland 11 971 21 Jemen 11 945 2 159 Karibiese Nederland 11 922 41 Sint Maarten 11 051 92 Eritrea 10 189 103 St. Vincent en die Grenadine 9 674 124 Guinee-Bissau 9 614 177 Niger 9 515 315 Comore-eilande 9 109 160 Antigua en Barbuda 9 106 146 Amerikaans-Samoa 8 359 34 Liberië 7 930 294 Sierra Leone 7 818 125 Tsjad 7 702 194 Britse Maagde-eilande 7 420 64 Cookeilande 7 326 2 São Tomé en Príncipe 6 771 80 Turks- en Caicoseilande 6 754 40 St. Kitts en Nevis 6 607 46 Palau 6 332 10 Sint Bartholomeus 5 507 5 Nauru 5 393 1 Kiribati 5 085 24 Anguilla (eiland) 3 904 12 Wallis en Futuna 3 760 9 Macau 3 514 121 Sint Pierre en Miquelon 3 426 2 Tuvalu 2 943 1 Sint Helena, Ascension en Tristan da Cunha 2 166 — Falkland-eilande 1 923 — Montserrat 1 403 8 Niue 1 074 — Tokelau 80 — Vatikaanstad 26 0 Pitcairneilande 4 — Noord-Korea 1 6 ↑ Lande wat nie data rapporteer vir 'n spesifieke kolom nie se data is nie ingesluit by die wêreldtotaal vir dié kolom nie. ↑ Data vir lidlande van die Europese Unie word individueel gelys, maar word ook gerieflikheidshalwe hier bygetel. Hulle word nie dubbel getel vir die wêreldtotaal nie. ↑ Sluit nie spesiale administratiewe streke (Hong Kong en Macau) of Taiwan in nie.

Luafout in Module:Check_for_unknown_parameters op reël 93: attempt to call field '_warning' (a nil value)

Die Koronaviruspandemie van 2019-2020 verwys na die uitbreek van die Koronavirussiekte-2019, wat veroorsaak word deur die EARS-KoV-2-virus.^[2] Die uitbreek van 'n nuwe stam van die koronavirus is aanvanklik in Desember 2019 in die stad Wuhan, Hubei, Volksrepubliek China geïdentifiseer toe 'n groep mense met longontsteking gediagnoseer is sonder 'n duidelike oorsaak.^[3][4]

Die covid-19-uitbraak kan as 'n pandemie gekenmerk word, het die hoof van die Wêreldgesondheidsorganisasie, Tedros Adhanom Ghebreyesus, op 11 Maart 2020 in Genève gesê.^[5] Op 13 Maart 2022 het die pandemie meer as 456 miljoen gevalle en 6.04 miljoen sterftes veroorsaak, wat dit een van die dodelikste in die geskiedenis maak.

Die eerste bevestigde geval in Suid-Afrika van die covid-19-siekte is op 4 Maart 2020 aangemeld. Dr. Zweli Mkhize, destyds minister van gesondheid het verklaar dat die Nasionale Instituut vir Oordraagbare Siektes (NICD) bevestig het dat 'n man van KwaZulu-Natal positief getoets is na 'n besoek aan Italië.^[6] Volgens statistieke van die departement van gesondheid op 15 Januarie 2024 was daar meer as 4 miljoen bevestigde gevalle in Suid-Afrika met 102 595 sterftes.

Die virus versprei primêr tussen mense op soortgelyke manier as griep, deur asemhalingsdruppels wat tydens hoes of nies geproduseer word.^[7] Die tyd tussen blootstelling en die begin van die simptome is gewoonlik vyf dae, maar dit kan wissel van twee tot veertien dae.^[8]

Simptome kan koors, hoes en kortasemigheid insluit.^[9] Komplikasies kan longontsteking en akute respiratoriese noodsindroom insluit. Aanvanklik was daar geen entstof of spesifieke antivirale behandeling beskikbaar nie, hoewel dadelik met laboratoriumnavorsing begin is. Pogings was aanvanklik gerig op die hantering van simptome en ondersteunende terapie. Aanbevole voorkomende maatreëls het gereelde handewas, handhawing van afstand van siek mense, monitering en selfisolasie vir veertien dae vir mense wat vermoed dat hulle besmet is, ingesluit.^[10]

Openbare gesondheidsreaksies in China en regoor die wêreld sluit in reisbeperkings, kwarantyn en instel van 'n staat van inperking. Dit sluit in die afsluiting van Hubei en verskeie maatreëls in China; die kwarantyn van die Britse vaartuig Diamond Princess in Japannese waters; sowel as afsluitings in Italië.^[11] Sommige lughawens en treinstasies het siftingsmetodes soos temperatuurmeting en gesondheidsverklaringsvorms ingestel.^[12] Verskeie lande het advies uitgereik wat waarsku teen reis na streke met voortgesette oordrag in die gemeenskap, soos Sentraal-China, Italië en Iran.^[13][14][15] Skole is vir minstens 1,2 miljard kinders gesluit, insluitend alle skole en verskeie universiteite in China, Iran, Japan en Italië.^{[16][17][18][19]}

Die pandemie het wêreldwye sosiale en ekonomiese ontwrigting veroorsaak,^[20] waaronder die grootste wêreldwye resessie sedert die Groot Depressie.^[21] Tot 100 miljoen mense het in uiterste armoede verval^[22] en wêreldwye hongersnode het 265 miljoen mense geraak.^[23] Die pandemie het gelei tot die uitstel of kansellasie van sport-, godsdienstige, politieke en kulturele geleenthede,^[24] wydverspreide aanbodtekorte is vererger deur paniekaankope,^[25] en die vermindering van die uitlaat van besoedelende stowwe en kweekhuisgasse.^[26][27] Dit het ook vreemdelingehaat en rassisme teen mense van Chinese en Oos-Asiatiese afkoms ingesluit,^{[28][29][30][31][32]} en die verspreiding van verkeerde inligting en fopnuus oor die virus, hoofsaaklik aanlyn.^[33][34][35] 'n Voorbeeld van sodanige vals inligting is die samesweringsteorievideo, Plandemic, wat in Mei 2020 vrygestel is.

1. ↑ Ritchie, Hannah; Mathieu, Edouard; Rodés-Guirao, Lucas; Appel, Cameron; Giattino, Charlie; Ortiz-Ospina, Esteban; Hasell, Joe; Macdonald, Bobbie; Beltekian, Diana; Dattani, Saloni; Roser, Max (2020–2023). "Coronavirus Pandemic (COVID-19)". Our World in Data (in Engels). Besoek op 19 Mei 2024.
2. ↑ "Rolling updates on coronavirus disease (COVID-19)" (in Engels). Wêreldgesondheidsorganisasie (WGO). 28 Februarie 2020. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Mei 2020.
3. ↑ El coronavirus se propagó desde el mercado de Wuhan y tenemos pruebas, dicen los científicos (Spanish) Infoterio Notícias | Ciencia y Tecnología. Consulted on February 7, 2023.
4. ↑ The Huanan Seafood Wholesale Market in Wuhan was the early epicenter of the COVID-19 pandemic Science. Consulted on February 7, 2023.
5. ↑ Coronavirus outbreak 'can be characterised as a pandemic'. https://www.timeslive.co.za/news/world/2020-03-11-coronavirus-outbreak-can-be-characterised-as-a-pandemic-who-chief/ Geargiveer 12 Maart 2020 op Wayback Machine Besoek 11 Maart 2020.
6. ↑ Tania Heyns, Eerste geval van Covid-19 in Suid-Afrika aangemeld, https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/eerste-geval-covid-19-in-sa-aangemeld/ Maroela Media, 5 Maart 2020.
7. ↑ "Getting your workplace ready for COVID-19" (PDF). World Health Organization. 27 Februarie 2020.{{cite web}}: AS1-onderhoud: url-status (link)
8. ↑ Rothan, Hussin A.; Byrareddy, Siddappa N. (26 Februarie 2020). "The epidemiology and pathogenesis of coronavirus disease (COVID-19) outbreak". Journal of Autoimmunity: 102433. doi:10.1016/j.jaut.2020.102433. ISSN 0896-8411. PMID 32113704.
9. ↑ Symptoms of Novel Coronavirus (2019-nCoV) | CDC. U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 10 Februarie 2020. Besoek 11 Februarie 2020.
10. ↑ "Q&A on coronaviruses". World Health Organization (WHO). 11 Februarie 2020. Besoek 24 Februarie 2020.
11. ↑ Coronavirus: Shanghai neighbour Zhejiang imposes draconian quarantine. South China Morning Post. 6 Februarie 2020. Besoek op 8 Februarie 2020.
12. ↑ "Coronavirus Update: Masks And Temperature Checks In Hong Kong". Nevada Public Radio. Besoek op 26 Januarie 2020
13. ↑ "Coronavirus Disease 2019 Information for Travel". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 3 Februarie 2020. Argief op 30 Januarie 2020. Besoek op 6 Februarie 2020.
14. ↑ Deerwester, Jayme; Gilbertson, Dawn. "Coronavirus: US says 'do not travel' to Wuhan, China, as airlines issue waivers, add safeguards". USA Today. Besoek op 26 Januarie 2020.
15. ↑ "Coronavirus Live Updates: Europe Prepares for Pandemic as Illness Spreads From Italy". The New York Times. 26 Februarie 2020. Besoek 26 Februarie 2020.
16. ↑ Wang, Vivian; Inoue, Makiko (4 Maart 2020). "'When Can We Go to School?' Nearly 300 Million Children Are Missing Class". The New York Times (in Engels). ISSN 0362-4331. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Mei 2020. Besoek op 5 Maart 2020.
17. ↑ Palermo, Angela Giuffrida Lorenzo Tondo in; Beaumont, Peter (4 Maart 2020). "Italy orders closure of all schools and universities due to coronavirus". The Guardian (in Engels). ISSN 0261-3077. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 8 Mei 2020. Besoek op 5 Maart 2020.
18. ↑ "PM Abe asks all schools in Japan to temporarily close over coronavirus". Kyodo News+ (in Engels). Kyodo News. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 April 2020. Besoek op 5 Maart 2020.
19. ↑ "Iran Announces Closure Of Universities, Schools As Coronavirus Death Toll Rises". RFE/RL (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 Mei 2020. Besoek op 5 Maart 2020.
20. ↑ "Here Comes the Coronavirus Pandemic: Now, after many fire drills, the world may be facing a real fire". Editorial. The New York Times. 29 Februarie 2020. Besoek op 1 Maart 2020. }}
21. ↑ "The Great Lockdown: Worst Economic Downturn Since the Great Depression". IMF Blog. Besoek op 23 April 2020.
22. ↑ "Senior Officials Sound Alarm over Food Insecurity, Warning of Potentially 'Biblical' Famine, in Briefings to Security Council". United Nations. 21 April 2020.
23. ↑ "As famines of 'biblical proportion' loom, Security Council urged to 'act fast'". UN News (in Engels). 21 April 2020. Besoek op 10 Julie 2020.
24. ↑ "A List of What's Been Canceled Because of the Coronavirus". The New York Times. 1 April 2020. Besoek op 11 April 2020."
25. ↑ Scipioni, Jade (18 Maart 2020). "Why there will soon be tons of toilet paper, and what food may be scarce, according to supply chain experts". CNBC. Besoek op 19 Maart 2020.
26. ↑ Watts, Jonathan; Kommenda, Niko (23 Maart 2020). "Coronavirus pandemic leading to huge drop in air pollution". The Guardian. ISSN 0261-3077. Besoek op 8 April 2020. {{cite news}}: Onbekende parameter |name-list-format= geïgnoreer (hulp)
27. ↑ "Analysis: Coronavirus temporarily reduced China's CO2 emissions by a quarter". Carbon Brief. 19 Februarie 2020. Besoek op 8 April 2020.
28. ↑ Young, Evan (31 Januarie 2020). "'This is racism': Chinese-Australians say they've faced increased hostility since the coronavirus outbreak began". Special Broadcasting Service.
29. ↑ Iqbal, Nosheen (1 Februarie 2020). "Coronavirus fears fuel racism and hostility, say British-Chinese". The Observer. ISSN 0029-7712. Besoek 4 Februarie 2020.
30. ↑ "Coronavirus fears trigger anti-China sentiment across the globe". Global News. Besoek op 4 Februarie 2020.
31. ↑ Yeung, Jessie. "As the coronavirus spreads, fear is fueling racism and xenophobia". CNN. Besoek 4 Februarie 2020.
32. ↑ Darrach, Amanda (25 Februarie 2020). "The new coronavirus and racist tropes". Columbia Journalism Review
33. ↑ "Fake Facts Are Flying About Coronavirus. Now There's A Plan To Debunk Them". NPR. Besoek 23 Februarie 2020.
34. ↑ Perper, Rosie (5 Maart 2020). "As the coronavirus spreads, one study predicts that even the best-case scenario is 15 million dead and a $2.4 trillion hit to global GDP". Business Insider (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Maart 2020 – via Yahoo!.
35. ↑ Clamp, Rachel (5 Maart 2020). "Coronavirus and the Black Death: spread of misinformation and xenophobia shows we haven't learned from our past". The Conversation (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 April 2020 – via Yahoo!.